استاد دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران: مخاطب، عامل موثر در معادلات و رشد سینمای مستند است
یک مدرس جامعه‌شناسی و استاد گروه ارتباطات دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران می‌گوید: مستندساز در صورتی که نقش مهم مخاطب و جذبش را تشخیص دهد و کمبودها و نیازهای ارتباطی مخاطب را شناسایی کرده و بخواهد خلاءها را پر کند، به صورت طبیعی به سمت موضوعات متفاوت و مختلف می‌رود. در معادله‌های جریان تنوع و رشد سینمای مستند، مخاطب باید به عنوان عامل موثر در نظر گرفته شود.
به گزارش ارتباطات و اطلاع رسانی مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، اعظم راودراد استاد گروه ارتباطات دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، در آستانه برگزاری پانزدهمین جشنواره بین‌المللی «سینماحقیقت» درباره اهمیت و جایگاه سینمای مستند گفت: به همان اندازه که سینما مهم است همه شاخه‌هایش هم مهم‌اند؛ چون هم کارکرد اجتماعی و هم آگاهی‌بخشی دارند. با این تفاوت که در مورد سینمای مستند، چون بیشتر حالت پژوهشی دارد این کارکرد مضاعف است.
راودراد ادامه داد: از آن‌جایی که مستندساز باید در مورد موضوع فیلمش از ابعاد مختلف پژوهش کرده و ابعاد مختلف آن را شناسایی و ربط بین مسائل مختلف را در مورد موضوع تحقیقش پیدا یا برقرار کند و از مجموع اینها یک مستند بسازد، برای همین فکر می‌کنم میزان آگاهی بخشی‌اش می‌تواند اتفاقا از سینمای داستان‌گو بیشتر هم باشد مشروط بر اینکه بخش پژوهشی‌اش به خوبی انجام شود.
این مدرس جامعه‌شناسی هنر درباره ضرورت توسعه زیرساخت‌ها برای ایجاد گستره بزرگ‌تری از مخاطب برای سینمای مستند، یادآور شد: در همه حوزه‌های هنر از جمله مستند، مخاطب عامل بسیار مهم و تعیین کننده‌ای است. به خاطر اینکه اگر مخاطبی وجود داشته باشد آن اثر اساسا دریافت و دیده می‌شود و مورد توجه قرار می‌گیرد. بنابراین اگر زمینه‌ای در ارتباط با فیلم‌های مستند فراهم شود که دسترسی مخاطب به آن بیشتر شود می‌تواند هم به نقش اگاهی بخشی مستندها در ارتباط بیشتر با مخاطبان موثر واقع شود و هم اینکه خود مستند را رشد دهد. به خاطر اینکه خواسته و دیدگاه و نیاز مخاطب جزو مقوله‌های تعیین کننده قرار می‌گیرد.
راودراد ادامه داد: یک مستندساز در صورتی که نقش مهم مخاطب و جذبش را تشخیص دهد و به این سمت برود که کمبودها و نیازهای ارتباطی مخاطب را شناسایی کرده و بخواهد خلاءها را پر کند، به صورت طبیعی به سمت موضوعات متفاوت و مختلف می‌رود. یعنی در معادله‌های جریان تنوع و رشد سینمای مستند، مخاطب باید به عنوان عامل موثر در نظر گرفته شود.
این نویسنده و پژوهشگر با تاکید بر اینکه افزایش تعداد سینماها برای نمایش فیلم‌های مستند، می‌تواند اولین قدم در این مسیر باشد، گفت: حمایت از مستندسازان و سینمای مستند، راه و روشی دارد؛ چه حمایت اقتصادی باشد، چه حمایت فرهنگی و تبلیغاتی. در این زمینه، تلویزیون می‌تواند بیشترین میزان کمک را داشته باشد. البته اکنون شبکه مستند را داریم؛ اما نمایش‌اش تا حدودی محدود به موضوعات خاص و موضع‌گیری‌های خاص به مسائل مختلف است. اگر حوزه دیدش را گسترش دهد و تنوع موضوعی و دیدگاهی را ایجاد کند، مستندسازان بیشتری می‌توانند از این امکان بهره ببرند و آثارشان در تلویزیون معرفی شود.
راودراد یادآور شد: شاید راه عملی‌تر، اختصاص فرهنگسراهایی باشد که در سطح شهر پراکنده هستند و می‌توانند توزیع متناسبی در ارتباط با مخاطب فراهم کنند. این فرهنگسراها به عنوان اقدامی فرهنگی می‌توانند مستندهای مختلف را نمایش دهند و جلسات بحث و گفتگو برپا کنند.
نویسنده کتاب «جامعه‌شناسی سینما»، با تاکید بر ضرورت افزایش راه‌های اکران مستند در سطح شهر، گفت: چنین کاری بسیار نیاز است، چون مستند باورپذیری‌اش بیشتر از سینمای داستانی است. مستند، با بیان تکه‌هایی از واقعیت که در بیرون مشاهده می‌کند و پیوند اینها با هم، یک حقیقت متفاوت را برای مخاطب بیان می‌کند.
راودراد در پایان تصریح کرد: حقیقتی که پایه و ریشه‌اش در واقعیت است، هم باورپذیری بیشتری برای مخاطبان دارد و هم اینکه قوه فکر و استدلال منطقی و دید انتقادی مخاطب را حفظ می‌کند و نمی‌گذارد احساساتش غلبه کند و ضمن تماشای مستند، دیدگاه انتقادی و فکر خودش را هم داشته باشد. برای همین سینمای مستند می‌تواند بسیار نقش موثری در جامعه داشته باشد.
پانزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» از ۱۸ تا ۲۵ آذرماه به دبیری محمد حمیدی‌مقدم برگزار می شود.
منبع: خبرآنلاین
