گزارش نشست دانشگاهی «سینما در دوران پساتلویزیون»

نشست دانشگاهی «سینما در دوران پساتلویزیون» در روز هشتم بخش فرهنگی جشنواره برگزار شد.

٭٭٭٭ معاون ساترا : امروز با تکثر و تنوع پنجره‌های توزیع فیلمهای سینمایی روبرو هستیم
معاون ساترا در این نشست ابتدا به بیان مفهوم «پسا تلویزیون» در نگاه محققین و پژوهشگران رسانه پرداخت و بیان کرد : تطور تاریخی تلویزیون بیانگر تحولات فرهنگی و فناورانه است که از تلویزیون پخش سراسری (آنتن زمینی ) به تلویزیون های ماهواره ای و تلویزیون اینترنتی و از شبکه های محدود به تکثر شبکه های تلویزیونی ، شبکه های موضوع محور و مخاطب خاص می رسیم . وی اظهار کرد: در واقع پسا تلویزیون را می توان معرفی الگوی جدید از تلویزیون که محصول تلفیق تلویزیون و اینترنت است ، دانست. تلویزیون های اینترنتی با  راه اندازی ای پلیر بی بی سی  در سال 2007 ، آغاز به کاریوتیوب وآغاز توزیع اینترنتی فیلم های سینمایی نتفلیکس در سال 2007 معنی پیدا کرد.
حسام پور ادامه داد: در دوران پسا تلویزیون ، مفهوم «تلویزیون با کیفیت» مجددا مطرح می شود و این دوران را «دوران پلاتینیوم» تلویزیون نیز نامیده می شود  که در واقع برنامه های با کیفیت و ارزشمندی توسط اچ بی او و بعدها نت فلیکس ساخته می شود و تلویزیون با سینما در تولید محتوای فاخر و با کیفیت رقابت می کند. «دوران پلاتینیوم » ، را شاید بتوان  شبیه دوران طلایی تلویزیون در دهه 50 میلادی دانست که بازیگران و کارگردانان جوان در تلویزیون جذب شدند و تاترهای استودیوی را در دکورهای عظیم به صورت زنده برای مخاطب فرهیخته اجرا می کردند.
وی پیشرفت های فناورانه دوران اخیر تلویزیون را باعث شکل گیری دو رویکرد خاص زیباشناسی « سینمای خانگی » و « تلویزیون موبایلی» دانست و  افزود معرفی فناوری سینمای خانگی بیش ازهمه تلویزیون را به سینما شبیه کرد.
دیجیتالی شدن تلویزیون امکان تلفیق تلویزیون و اینترنت را ایجاد می‌کند
حسام‌پور با اشاره به اینکه دیجیتالی شدن زمینه تلفیق وهمگرایی تلویزیون و اینترنت را ایجاد کرد، ادامه داد: تغییرات نسلی نیز در کنار این تغییرات فناوری باید مد نظر قرار گیرد. نسل امروزی اول با اینترنت آشنا شده و بعد به سراغ تلویزیون می رود ولی  در نسل های قبلی برعکس بود و رسانه اول و اصلی تلویزیون بوده است. تغییرات مخاطب در سه حوزه «تغییر دستگاه» ، «تغییر زمان تماشا»و «تغییر مکان تماشای تلویزیون» و همچنین چند کارگی مخاطب با رسانه نیز معنی پیدا کرده است. استفاده همزمان از چند وسیله ارتباطی توسط مخاطب امروزی امری عادی شده است و می توان گفت مخاطب امروزه در 6 ساعت ، 10 ساعت مصرف رسانه داشته است.
معاون ساترا در ارتباط با زیست بوم تلویزیون‌های آنلاین، گفت:  این زیست بوم متنوعی است بومی‌های تلویزیون مثل تلوبیون، بومی‌های محتوا همانند سازمان اوج، حوزه هنری و بومی‌های آنلاین مثل نماوا و فیلیمو و سایر رسانه های ویدیوی درخواستی حضور دارند.
وی سپس به تاثیر این تحولات و ارتباط تلویزیون های اینترنتی با سینما پرداخت و می گوید براساس آمار  در سال 2011 تلویزیون های اینترنتی در اروپا کمتر از یک میلیون کاربرفعال داشت ولی در سال 2020، 140 میلیون کاربرفعال در اروپا پیدا می کنند. بخش زیادی از محتوای تلویزیون های اینترنتی ، محتوای «همیشه سبز» یعنی فیلمهای سینمایی و سریالهای ازرشمند بوده است. استراتژی‌های توزیع فیلم‌های سینمایی با گسترش تلویزیون اینترنتی تحول یافته است و شکل سنتی توزیع فیلم های سینمایی ، با رشد تلویزیون های اینترنتی خصوصا در دوران کرونا متحول شده است .
امروز با تکثر پنجره‌های توزیع فیلمهای سینمایی روبرو هستیم
حسام‌پور ادامه داد: در گذشته رسیدن فیلم از سینما به مخاطب عام زمان زیادی می‌برد اما امروز با تکثیر و تنوع پنجره‌های توزیع فیلمهای سینمایی روبرو هستیم. توزیع فیلم از سینما به دی وی دی 200 روز در سال 2009 بود که با این نوع توزیع به 120 روز در 2020 رسید. وی 4 تحول توزیع فیلمهای سینمایی در دوران جدید را نام می برد: مدت اکران سینمایی فیلمها کمتر شده است -نسخه دیجیتال فیلمهای سینمایی زودتر ارایه می شود  -فاصله زمانی اکران بین المللی فلیمهای سینمایی کمتر شده است -الگوی توزیع دوگانه جدید توزیع سینمایی و توزیع اکران آنلاین شکل گرفته است.
 وی تصریح کرد: تلویزیون های اینترنتی ایران  انباره های با بیش از 40 هزار محتوا دارند که بخش زیادی از این انباره ها فیلمهای سینمایی  ایرانی و خارجی است که نشان‌دهنده رشد توزیع فیلم‌های داخلی و خارجی در پتلفرم‌های آنلاین است.
وی در پایان گفت سرمایه گذاری برای تولید مشترک و توزیع محتوای بومی در تمامی پنجره های ممکن برای ایجاد چرخه همیشه سبز محتوا از تلویزیون های اشتراکی تا تلویزیون رایگان در دنیای امروز اتفاق می افتد و زیست بوم رسانه ای ایران  نیز نیازمند آن است.
برخی سینماگران آثارشان را در پلتفرم‌های اینترنتی قرار می‌دهند
در ادامه علی رجب‌زاده طهماسبی دانشیار دانشگاه صدا و سیما گفت: اکنون برخی از سینماگران به علت سرعت بالای اینترنت که مخاطبان در اختیار دارند آثارشان را در پلتفرم‌های اینترنتی ارائه می دهند.
وی با بیان اینکه دنیای سینمایی امروز مخاطب محوری است، گفت: وقتی در شبکه‌های تلویزیونی آثار منتشر می‌شوند مخاطبان صرفا دریافت کننده هستند و تنها می‌توانند موضوعات و شبکه خود را انتخاب کنند اما اگر در تلویزیون‌های اینترنتی نگاه کنید ارتباط دوطرفه است و مخاطب خودش دریافت می‌کند چه چیزی ببینید و در اختیار دیگران قرار می‌دهد.
این دانشیار دانشگاه ادامه داد: اگر به دوران پساتلویزیون نگاه می‌کنید متوجه خواهید شد مخاطب تعاملاتی هم دارد و به تبع باید برای عرضه آثار از شیوه‌های نوین استفاده کرد زیرا ما می‌توانیم محتوا مورد درخواست مخاطب را در اختیارش قرار دهیم.
طهماسبی عنوان کرد: یکی از قابلیت‌های پرطرفدار ای‌پی‌تی‌وی ویدیوها این است که سیستم‌ها براساس درخواست‌های مخاطبان تولیدات می‌کنند و این محصول همگرایی صنعت رایانه و مخابرات است. این آی‌پی‌تیوی‌ها در سه مدل، تولیدات را عرضه می‌کنند یک، می‌توانند به مدل تراکنشی باشد بر اساس ارائه خدماتی که می‌گیرید هزینه پرداخت می‌کنید.
وی ادامه داد: مدل دوم همانند subscription است که به شکل اشتراکی و آپلودی بوده و جالب است که در این مدل صدهزار آثار عرضه می‌شود و ما برای استفاده از آن‌ها از ابراز هوشمند استفاده می‌کنیم این مدل فیلم‌هایی است که الان خیلی از کاربر ها در ایران از آن استفاده زیادی می‌کنند.
دانشیار دانشگاه صدا و سیما گفت: مدل سوم مدل advertising tv است مثل یوتویوب که فیلم رایگان قرار می‌دهد و پولشان را برساس تبلیغات شبکه ها به دست می‌آوردند به راحتی موسسات و سازمان‌ها پول‌های بسیار زیادی را از همین تبلیغات کسب می‌کنند. بنابراین سینماگران نباید نگران پخش آثار در ای‌پی‌تیوی‌ها باشند چراکه اینگونه هم مخاطبان با آرشیویی از محتواها هم روبرو هستند.
اگر به سینما نرویم سینماداران آسیب می‌بینند
طهماسبی ادامه داد: اگر ما به سینما نرویم سینماداران آسیب می‌بینند. وزارت ارتباطات می‌تواند با به دست آوردن شرایط مختلف راه را باز کنند و باعث رشد سینما شود. یک فرد فرهنگی در خانواده می‌تواند افراد را به سالن سینما ترغیب کند سالن سینما یک ارزش است ما باید فضای فیلم دیدن را ایجاد کنیم سینماگران نباید نگران مخاطبان باشند چرا که ما به  وسیله‌های مختلف سالن‌های سینما را به خانه‌ها می‌آوریم و آن‌هاهم پولشان را از طریق دیگر به دست می‌آورند.
وی اضافه کرد: بنظر من مهمترین تاثیرات در آثار سینمایی است اگر اثری می‌سازید محتوای فیلم‌ها بسیار مهم خواهد بود زیرا باید لحاظ کنید که مرز بین واقعیت و تولیدات از بین نرود، اگر اثری با کیفیت و محتوا خوب باشد هیچوقت مخاطب از دست نخواهند رفت.
این استادیار دانشگاه گفت: سینماگران با مدل‌های مدرن و ارتباطی می‌توانند محتوا را به مخاطبان منتقل کنند و این فرصت بدون شک، فضای رشد و تعالی را فراهم خواهد کرد.