طرحی نو دراندازیم
توئیت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی سیدعباس صالحی درباره حمایت دولت از مستندسازان، در این روزهای کرونایی اتفاقی مهم محسوب می‌شود.
محمدعلی حیدری: مهم از این منظر که سینمای ایران و جهان پس از شیوع ویروس کرونا روزهایی سخت را می‌گذرانند، روند تولید و توزیع مخدوش شده و وضعیت اکران مشخص نیست. سینمای ایران که ضعیف‌تر و وابسته به حمایت‌های دولتی است، گرفتار مسائل پرشماری است و حوزه مستند که مهجورتر و کم برخوردارتر از حمایت هاست، مشکلات بیشتری دارد. در این شرایط و اگرچه در روزهای پایانی دولت دوازدهم هستیم اما این اتفاق می تواند مفید و امیدوارکننده باشد. البته در ادوار قبلی و دولت های گذشته هم چنین حمایت هایی کم و بیش (و نه به این شکل وجود داشته) اما این که صاحبان صنایع برای مستندنگاری سینمایی موظف شوند، دیده نشده است. این مصوبه البته که تا به زمانی که به اجرا برسد، مسیری طولانی در پیش دارد اما اهمیت به حوزه مستندنگاری می تواند گامی موثر باشد که حتی در دولت بعدی پیگیری شود.
مستند، عرصه ای بزرگ است و می تواند اثربخشی به مراتب بیشتری نسبت به سینمای داستانی داشته باشد، اما ظهور و بروز مستندها مهم است. زمانی که دستگاهها موظف به مستندنگاری شوند عرصه دیده شدن و ویترین به نمایش درآمدن این آثار هم قوی تر می شود. دستگاهها در تعامل با هم و نه در برخورد جزیره ای ترغیب می‌شوند تا این مستندها را در معرض دید بگذارند. یکی از کارکردهای این طرح نمایش و ثبت توسعه ملی است، پس این هدف به نوعی اندازه های این مستندنگاری را مشخص می کند. گمان نمی رود از چنین طرحی، انتظاری وجود داشته باشد که از سینمای مستقل انتظار می رود. این طرح زیر عنوان یک طرح دولتی تعریف شده، اما می تواند به ساخت و دیده شدن مستند کمک کند. باید به این گزاره توجه و از آن استفاده کرد. ارتباط تنگاتنگ دولت و صاحبان صنایع با مستندسازها، می تواند روند رشد و پیشرفت در کشور را ثبت و آرشیو کند. این، موضوعی مهم است و نباید اهمیت آن را از یاد برد. به ویژه که مخدوش شدن واقعیت و نادیده گرفته شدن پیشرفت ها و دستاوردها، بحرانی است که در این سال ها به طور جدی با آن روبرو بوده ایم.
نکته مهم دیگر این است که همکاری مستندسازها باعث می شود این روند تخصصی انجام شود. برخورد حرفه‌ای با ثبت و نگهداری دستاوردها، عاملی است که ارزش بصری و محتوایی این آثار را دو چندان و مخاطبانش را بیشتر می کند. در تاریخ سینمای ایران، مستندهایی وجود دارد که بسیار موفق و تحسین شده اند. مستند «پیکان» که کامران شیردل برای کارخانه ساخت اتومبیل ساخت هنوز تماشایی است، پس مستندسازی می تواند بستری جذاب برای روایت تاریخ باشد و پس از دهه ها، دیده و تحسین شود.
برای موفقیت این طرح تازه نهادها و انجمن‌ها و مراکز مرتبط با سینمای مستند و مستندسازان نقشی حیاتی دارند، آنها می توانند و باید این روند را همراهی کنند و با صاحبان صنایع همسو باشند تا این طرح که می تواند برای آینده سینمای مستند هم، گنجینه هایی تولید کند با دستاوردهایی باارزش به سرانجامی منطقی و درست برسد. این طرح می تواند بستری فراهم کند تا مستندسازی در ایران وارد حوزه هایی بزرگتر و جذاب‌تر شود، پس نباید به سادگی از کنار آن گذشت. باید بستر وقوعش را فراهم کرده و به ثمر رسیدنش را دید.
