روزنگار فرهنگی جشنواره
نشست‌های فرهنگی با تکیه بر محتوای سینمای ایران
ششمین روز از مجموعه نشست‌های فرهنگی با تکیه بر موضوعات محتوایی و اخلاقی برگزار شد.
به گزارش مرکز اطلاع‌رسانی روابط‌عمومی جشنواره فیلم فجر، نخستین نشست فرهنگی روز هفتم جشنواره فیلم فجر، نشست فرهنگی «سینمای ملی ایران، مسائل و راهبردها» با حضور سیدمجید امامی، دبیر شورای فرهنگ عمومی به صورت آنلاین برگزار شد. امامی ابتدا از ظرفیت‌های بالای سینمای ایران گفت و معتقد بود که ما با جایگاه اصلی فاصله داریم.
او افزود: برای اهداف ملی به دلیل فاصله گرفتن از عرف جامعه ما دچار بحران‌ها شده‌ایم. این مسئله‌ای است که در سینمای ملی ایران در رابطه با آن روایت‌هایی انجام شده است. جامعه ما به علت تجربه تلخ از مجاورات بالا به پایین تحت تاثیر زبان سمبولیک است و در شرایط جدید نمی‌توانیم از بنیادها استفاده حداکثری کنیم. بسیاری از سیاه‌نمایی‌های جامعه هنگام صحبت ژست جامعه‌شناسی به خود می‌گیرند اما باید اندیشمندان ما امروز با یکدیگر گفتمان جدی را شروع کنند و رویکرد به سمت آینده داشته باشند سینما را باید مبتنی بر ارزش‌های حقانی جامعه را سوق دهند و آن چیزهایی را که وجود دارد، نشان دهد.
در نشست دوم که به موضوع سینمای ملی ایران، مسائل وراهبردها اختصاص داشت، موضوع نشست قبلی تا حدی پیگیری شد، اما تمرکز اصلی روی موضوع عصر دیجیتال بود. موضوعی که به یکی از بروز ترین مفاهیم سینمایی تبدیل شده است. بسیاری معتقدند که پیشرفت تکنولوژی و عصر دیجیتال باعث کوچک شدن تیم‌های فیلمسازی خواهد شد چراکه بسیاری از کارها را خودِ این مفاهیم بروز انجام خواهند داد. مجید شیخ انصاری عضو هیات علمی دانشگاه هنر که کارشناس نشست بود درباره سینما و عصر دیجیتال گفت: «اولین تغییرات در حوزه ابزار اتفاق افتاد و وسایل متحول شدند و به دنبال آن روش‌های توزیع و زنجیره تامین هم تحت تاثیر این تحول قرار گرفت. این روی نیروی انسانی خلاق تاثیر زیادی گذاشت. سپس انعکاس این تغییرات را در دانش سینما هم دیدیم. مخاطبان به‌عنوان آخرین لایه تحت تاثیر اتفاقات قرار گرفته است و انتظاراتشان از سینما تغییر کرد. دوران دیجیتال فرایندی را اصلاح می‌کند و شاید در ابتدای دیجیتال شدن سینما بتوان مسیر این تغییرات را ردیابی کرد. این تغییرات امروزه جذاب هستند.»
وی در ادامه درباره تاثیرات این اتفاق بزرگ اظهار کرد: «کثرت تولیدات و به دنبال آن کثرت تفکر و پراکندگی مخاطب در اثر ورود به دیجیتال رخ داد. امروزه ما دیگر نمی‌توانیم از مخاطب توقع خاص و عمل در مسیری مشخص داشته باشیم. ما در عصر امروز دیگر حوصله تمرکز چند ساعته روی یک فیلم را نداریم اما سینما در حال تحول به روش جدید است. امروز دسترسی به فیلم‌ها راحت شده و سینما از امکانات قبلی فاصله گرفته و باید خود را با انتظارات مخاطب تنظیم کند. ریتم محتوا و موضوعات فیلم‌های جدید متفاوت از فیلم‌های قدیم است اما مخاطب روایت‌گری را دوست دارد.»
نشست تخصصی سوم تحت عنوان «سینما، جامعه (آرمان‌ها، واقعیت‌ها)» با حضور دکتر مصطفی مهرآیین (جامعه‌شناس) و امیررضا مافی (مجری) برگزار شد. در این جلسه که به نوعی صحبت‌های نشست دانش هم در آن پیگیری شد، محتوا در سینما زیرذره بین کارشناسان قرار گرفت.
مصطفی مهرآیین جامعه‌شناس در ابتدای این نشست عنوان کرد: «سینما آیینه جامعه است و چیزی جز بازتاب جامعه نیست. تاثیرگذاری جامعه بر بخش‌های مختلف زندگی ما حدودی است و از جایی به بعد جامعه قادر به توضیح این رابطه نیست. اصولا جامعه تعیین‌کننده سینما نیست و سینما هم می‌تواند جامعه را تحت تاثیر قرار دهد. دنیای هنر در حال خودکشی است زیرا می‌داند چشم‌هایی وجود دارد که تو را زیر نظر دارد. گفت‌وگو شکلی از خروج از ایدئولوژی است. سینما با وجود همه مشکلاتی که در آن وجود دارد، هنوز یکی از اموری است که می‌تواند در ما ترک ایجاد کند.»
امیررضا مافی نیز ادامه داد: «میان جامعه و فرهنگ رابطه دوسویه‌ای وجود دارد که هر دو بر هم تاثیر می‌گذارند. آنچه در سینما می‌بینیم وامدار فیلم‌هایی است که در گذشته ساخته شده است. سینما به جامعه پاسخ می‌دهد و جامعه خود از سینما تاثیر می‌گیرد.»
در نشست پایانی که با عنوان قاب‌های ماندگار هر شب برگزار می‌شود، موضوع سینما و آموزه‌های اخلاقی مطرح شد. در این نشست که حبیب احمدزاده نویسنده و فیلمنامه‌نویس کارشناس آن بود مفهوم انسانیت و ضعف‌های سینمایی ایران در بیان اخلاقیات و انسانیت مورد توجه قرار گرفت. البته این همه ماجرا نبود؛ در طول نشست بارها آسیب‌های موجود در جامعه به لحاظ رعایت اصول انسانی و دینی مورد بحث قرار گرفت. اکبر نبوی مجری نشست معتقد بود که کمتر آثاری با مضامین فیلمی مانند «نیاز» ساخته شده است.
در ادامه احمدزاده به تمجید از «نیاز» اثر ماندگار علیرضا داوودنژاد پرداخت و گفت: از بچگی از ما سوال می‌کنند که علم بهتر است یا ثروت. این سوال از اساس غلط است؛ چرا که هر دو وسیله هستند. این فیلم به ما یادآوری می‌کند که مهم نیست که در موقعیتی هستی و یا کار داری یا نه مهم این است در هر صورت انسان باشی. فیلم «نیاز» مانند یک آب گوارا به ما یادآوری می‌کند، در موقعیت‌های معمول می‌توانی انسان بودن را نشان دهی. ما فکر می‌کنیم کارهای بزرگ باید دیده شود اما دین ما تاکید دارد که کار خوب الزاما نباید دیده شود. حتی در سینمای غرب نیز قهرمان‌ها سعی در دیده نشدن دارند. نمادها در این فیلم خیلی خوب نشان داده شده است. جهان «نیاز» کاملا رئال و واقعی است. «نیاز» از کلیشه‌های احمقانه روشنفکری فاصله می‌گیرد و مخاطب را آگاه و روشن می‌کند. این فیلم روشنگری می‌کند و مفاهیم درست انسانی را به مخاطب می‌دهد. فیلم مانند دوی امداد، چوبی که دوندگان در دست دارند را به دست مخاطب می‌دهد و به او می‌گوید راه را ادامه دهد.»
