احیای هوشمندانه «شورای سینما»
دولتی که به سینما اهمیت میدهد
دولت رئیسی به تازگی تصمیم گرفته است تا «شورای عالی سینما» را احیا کند؛ اما این شورای عالی چه زمانی تشکیل شد و چه کسی آن را به تعطیلی کشاند؟
بیش از ۱۲ سال از زمانی که برای اولین بار از تشکیل شورایی با عنوان «شورای عالی سینما» سخن به میان آمد، میگذرد. شورایی عالی که با پیگیریهای فراوان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و به خصوص «معاونت امور سینمایی و سمعی و بصری» این وزارتخانه، بالاخره در ۲۴ مهرماه سال ۱۳۸۹ به تصویب هیات دولت رسید و محمود احمدینژاد (رئیس جمهور وقت) خود ریاست «شورای عالی سینما» را به دست گرفت و همین موضوع باعث شد این شورای عالی اهمیت بسیاری پیدا کند.
در دومین جلسه شورای عالی سینما، برای اولینبار آییننامه این شورای به تصویب رسید؛ اما محمود احمدینژاد حدود ۶ ماه بعد یعنی در ۲۶ مردادماه سال ۱۳۹۰ آن را تایید کرد.شورای عالی سینما به سرعت اولین جلسه خود را تشکیل داد؛ اما این جلسه صرفاً به آشنایی اعضا با یکدیگر گذشت، به همین منظور باید بتوانیم دومین جلسه شورای عالی سینمایی که در تاریخ ۱۱ بهمنماه سال ۱۳۸۹ برگزاری شد را نقطه آغاز برگزاری این شورای عالی در نظر بگیریم.
«اعمال سیاستهای واحد و متمرکز در حوزه سینمای ایران برای اجرای توسط تمامی دستگاههای اجرایی و مراجع ذیربط در چارچوب الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت و آرمانهای بلند انقلاب اسلامی»، «مدیریت واحد و متمرکز تمامی منابع و امکانات ملی در عرصه سینما»، «پیشرفت همهجانبه کمی و کیفی توانمندیهای ملی در عرصه سینما»، «پیشرفت متوازن زیر ساختهای سینمای ایران»، «تقویت مؤلفههای سینمای ملی به عنوان یکی از عناصر هویت اسلامی-ایرانی»، «رونق اقتصاد سینما و توانمندسازی بخش غیر دولتی فعال در حوزه سینما»، «حمایت و هدایت سینمای ایران در جهت تحقق اهداف فرهنگی انقلاب اسلامی»، «ارتقای حضور اثرگذارو مشارکت سینمای ایران در عرصه بینالمللی»، «گسترش، تنظیم و ساماندهی بازار فیلم در فیلم در راستای توسعه اقتصاد سینما و پاسخگویی به نیازها و مطالبات مخاطبان»، «افزایش کمی و ارتقای کیفی تولیدات سینمای ایران با توجه به مضامین، موضوعات و سوژههای ارزشمند»، «تقویت و ساماندهی آموزش و پژوهش سینمایی در کشور متناسب با رویکردها و جهتگیریهای پیشرفت سینما در ایران اسلامی» و «شناسایی و پرورش استعدادهای جدید و تربیت نیروهای متخصص و متعهد به ارزشهای اسلامی-ایرانی متناسب با گسترش و پیرفت صنعت سینما در کشور» اهدافی بود که در آییننامه شورای عالی سینمای دولت دهم به آن اشاره کرده است.
اما از همه اینها که بگذریم به مهمترین بخش میرسیم، اینکه شورای عالی سینما قرار بود چه کاری انجام دهند و وظایف این شورای عالی چه بود. در آییننامه شورای عالی سینمای دولت دهم ۹ وظیفه برای این شورای عالی در نظر گرفته شده بود.
اول اینکه شورای عالی سینما باید سیاستهای کلان سینمای ایران را تصویب کنند. دوم این شورا باید تعیینکننده ساز و کارهای لازم برای اعمال مدیریت هماهنگ منابع و امکانات ملی در عرصه سینما باشد. تصویب برنامههای حمایت از تولید آثار فاخر سینمایی، سومین وظیفه شورای عالی سینما بود. این شورای به عنوان چهارمین وظیفه باید شیوههای حمایت از توسعه شهرکها، پردیسها و فضاهای سینمایی را به تصویب میرساند و به عنوان پنجمین کار اصلی شورای عالی سینما، باید تسهیلات و پشتیبانیهای مالی و اعتباری از تامین کالاها، خدمات و فعالیتهای سینمایی ارائه میدانند. «تصویب طرحهای کلان و راهبردی سینمای ایران و اختصاص منابع لازم»، «پیشنهاد مقررات و لوایح مورد نیاز در حوزه سینما به مراجع ذیربط»، «اتخاذ راهکارهای مناسب و اصلاح زیر ساختها به منظور بهبود شیوههای آموزش و تربیت سینماگران متعهد» و «تصویب برنامههای حمایت از فعالیتهای پژوهشی و دستیابی به فناوریهای روز در حوزه صنعت سینما» از جمله وظایف دیگر شورای عالی سینمای دولت احمدینژاد بود.
پس از روی کار آمدن حسن روحانی به عنوان رئیس جمهوری دولت یازدهم، شورای عالی سینما نیز از درجه اعتبار افتاد و پس از برگزاری دو جلسه آن هم در سطح ریاست وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، به نحوی تعطیل شد و به محاق رفت. سینما و به کلی هنر برای حسن روحانی اهمیت آنچنانی نداشت و علت اصلی تعطیلی شورای عالی سینما نیز همین بود. او حتی قبول نکرد که شورای عالی سینما به ریاست معاون اولش برگزاری شود.
این اتفاق باعث شد سینمایی ایران روز به روز با مشکلات بسیاری مواجه شود و نتواند راه پیشرفت خود را به درستی ادامه دهد. نبود یک شورای تصمیم گیری و مدیریت برای سینمای ایران باعث شد هر فیلمسازی با هر دست فرمانی که میخواهد در سینمای ایران بتازد و هر کاری که میخواهد انجام دهد که یکی از خروجیهای این موضوع تغییر ذائقه مخاطب و انتخاب آثار مبتذل به جای آثار فاخر و حرفهای برای تماشا بود.
حال پس گذشت چند سال، دولت ابراهیم رئیسی تصمیم دارد فصل تازهای از دفتر سینمای ایران را آغاز کند و همین راستا قرار است شورای عالی سینما بار دیگر احیا شود. البته این شورا دیگر عنوان «عالی» را به همراه خود ندارد، چرا که رئیس جمهور شخصاً آن را اداره نمیکند و با تغییری جزئی به ریاست معاون اول رئیس جمهور، آغاز به کار میکند.
«شورای سینما» قرار است اهداف مهمی چون گسترش فناوری نرم، هم افزایی و تقویت ارتباط میان بخشهای سیاستگذاری، اجرایی، نظارتی، آموزشی، مطالعاتی، علمی و تولیدی در حوزه هنر- صنعت صوت و تصویر و سینما و افزایش هماهنگی و همکاریهای فرهنگی، اقتصادی، حقوقی و فنی دستگاههای اجرایی و نهادهای ذیربط با بخش غیردولتی در عرصه فعالیتهای سینمایی و سمعی بصری و ارتقای سطح کمی و کیفی محصولات، تولید و عرضه آثار سینمایی شاخص و ارزشمند و بررسی و رفع چالشها و معضلات را دنبال کند.
معاون اول رئیس جمهور (رئیس)، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی (نایب رئیس)، دو نفر از وزرا به انتخاب معاون اول رئیس جمهور، رئیس سازمان امور سینمایی و سمعی بصری (دبیر)، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، رئیس سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، هفت نفر از سینماگران و نمایندگان اصناف و تشکلهای حوزه سینما به انتخاب وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی که حداقل دو نفر از آنها از بانوان خواهند بود، رئیس مرکز مدیریت حوزه علمیه قم و رئیس یکی از دانشگاههای دولتی هنر به انتخاب وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از جمله اعضای «شورای سینما» خواهند بود.
کارشناسان حوزه سینما معتقدند که کارآمدی «شورای سینما» منوط به انتخاب افراد شایسته و توانمند برای حضور در این شورا خواهد بود، حال باید مشاهده کرد که محمدمهدی اسماعیلی به عنوان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، چه اشخاصی را برای حضور در این شورا انتخاب میکند.
منبع: فارس