مستندهای حاضر در فجر سی و نهم را بشناسید
در سی و نهمین جشنواره فیلم فجر 31 مستند بلند برای دریافت تندیس بهترین فیلم مستند با یکدیگر رقابت خواهند کرد، این آثار دارای موضوعاتی متفاوت در ژانرهای مختلف هستند.
به گزارش روابط عمومی مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، طبق اعلام ستاد برگزاری سی و نهمین جشنواره فیلم فجر، تمامی فیلم‌های بلند راه‌یافته به بخش مسابقه ملی، شهید آوینی، کرونا، کارآفرینی و نمایش‌های ویژه چهاردهمین جشنواره سینماحقیقت برای رقابت و دریافت تندیس بلورین بهترین مستند سی و نهمین جشنواره فیلم فجر داوری خواهند شد.
در این گزارش نگاهی گذرا به این 31 مستند شامل «آنجـا سـپیده دم» محسـن جهانـی و هاشـم مسـعودی، «آینه دار» پویـان کاظمـی، «انیمیشن ایرانـی» مهـرداد شـیخان، «ایاقچـی» محمدحسـن دامن زن، «ایسـاتیس» علیرضـا دهقـان، «برادرم نادعلـی» علی تک روستا، «جاهـای خالـی پـر شـود» عطیـه زار ع آرنـدی، «جزیـره ماهـی» رضـا اعظمیـان، «چشم ایرانی» ساسـان فلاح فـر، «خانـه» افسـانه سـالاری، «داغ قره باغ» سـینا حسـین پور اصـل، «در لباس سـربازی» مهدی نقویـان، «دستمال سـرخ ها» حنظلـه تاج الدینـی، «رویاهـای خالکوبی شـده» مهدی گنجی، «ساکنین طبقه بالای لاله زار» فریبا رییسی، «قمار» سیدمحمدمهدی دزفولی، «کمیته» عبدالحسین بدرلو، «گزارش رمادی» علی محمد ذوالفقاری، «محسـن ژاپنی» وحید فرجی، «ناخـدا دریایـی» مازیـار مشـتاق گوهـری، «هجـده هزارپا» مهدی شـاهمحمدی، «بیسـت و دو، بیسـت و دو» فـرود عوض پور، «پسـقله» مجیـد شـیدا، «تنگنـای» جـواد یقموری و مهدی امینـی، «مرگ پشت دیوارهای سبز» مهدی زمانپور کیاسری، «دیوانگـی» صـدرا علبیک، «روزگار بلـور» امیـر فرض الهـی، «زیر این چتر باران می بارد» کتایون جهانگیری، «سینما رکس» میترا مهتریان و صادق دهقان، «فراموشخانه» سهند سرحدی و سیدفرهاد قدسی، «کودتای 53» تقی امیرانی و موضوع و جوایزی که در سینماحقیقت کسب کرده‌اند، خواهیم داشت.
«جاهای خالی پر شود»
«جاهای خالی پر شود» به کارگردانی عطیه زارع آرندی دو جایزه اصلی جشنواره سینماحقیقت؛ تندیس بلورین بهترین کارگردانی و بهترین فیلم را از آن خود کرد. در خلاصه داستان «جاهای خالی پر شود» که در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی تهیه شده آمده است: «ملینا پس از جدایی پدر و مادرش در خانه پدربزرگ و مادربزرگ زندگی می‌کند. چرا که والدین او هر دو مجدداً ازدواج کرده‌اند و هیچکدام شرایط نگهداری از او را ندارند.اما ملینا در تلاش است شرایطی ترتیب دهد تا بتواند با مادرش زندگی کند.»
«ایساتیس»
علیرضا دهقان امسال با مستند «ایساتیس» در چهاردهمین جشنواره سینماحقیقت حضور داشت و به همراه همسرش؛ راحيل صحرايي موفق به دریافت جایزه ویژه دبیر جشنواره شد. «ايساتيس» در موسسه فرهنگی هنری مزرعه فیلم تهیه شده و در خلاصه داستان آن آمده است: «داستان سفر. سفر یکی از فرزندان ما؛ آدم. سفری به درازای هزاران سال در دل کویر سخت گیر در مرکز این سرزمین. داستانی که صدای راویانش، باد، آب، آتش وخاک را هرکسی نمیشنود. پس گوش دل بسپار که شرحی شنیدنی است.»
«هجده هزار پا»
مستند بلند «هجده هزار پا» یکی دیگر از آثار راه‌یافته به سی و نهمین جشنواره فیلم فجر است. این مستند به کارگردانی مهدی شامحمدی و تهیه شده در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی به روایت داستان احمد 25 ساله اهل سوریه می‌پردازد که در تلاش است برای خانواده خود و بقیه مردم شهرش در فوعه که در محاصره نیروهای تکفیری هستند از راه آسمان آذوقه و کمک ارسال کند. این مستند در چهاردهمین جشنواره سینماحقیقت موفق به دریافت تندیس طلایی بخش شهید آوینی شد.
«آنجا سپیده دم»
محسن جهانی و هاشم مسعودی با مستند «آنجا سپیده دم» در رقابت بخش مستند فجر حضور خواهند داشت. این مستند که در مرکز مستند حوزه هنری انقلاب اسلامی تهیه شده اشاره به زمانی دارد که تخت های بیمارستان پر شده و آمار کرونا روز به روز بالاتر می رود. محسن جهانی پرستار بخش سوختگی داوطلبانه به بخش ICU بیماران کرونایی می رود. او دور از خانواده در خانه تنها می ماند. روزها می گذرد اما همچنان روزگار محسن شب است. این مستند جایزه هیات داوران بخش کرونا را در چهاردهمین جشنواره سینماحقیقت از آن خود کرد.
«گزارش رمادی»
علیمحمد ذوالفقاری در مستند «گزارش رمادی» روایتی از ملاقات دوباره چهره‌های ماجرای "کودکان زندانی" پس از 35 سال ارائه داده است. این مستند که در موسسه فرهنگی هنری پیام آزادگان تهیه شده موفق به دریافت تندیس برنزی بخش شهید آوینی جشنواره سینماحقیقت شد.
«ناخدا دریایی»
ناخدا دریایی یک صیاد سنتی بلوچ است که برای صید ماهی تن به اقیانوس های دور سفر می کند. او قصد دارد مجدد عازم دریا شود اما همسر اول او که قبل از بازگشت از یکی از سفرهای طولانی‌اش از خانه رفته است او را ممنوع الخروج کرده و تقاضای مهریه خود را دارد. در نهایت ناخدا می تواند از دادگاه فرصت بگیرد تا هزینه مهریه را تهیه کند و سپس با ۱۸نفر از ملوانهای خود که اکثرا کودک هستند عازم مالدیو واقیانوس هند می شود، او در این سفر با مشکلات بسیاری روبرو است. مازیار مشتاق گوهری با این مستند بلند که در در منطقه آزاد صنعتی چابهار تهیه شده در رقابت بخش مستند سی و نهمین جشنواره فیلم فجر حضور خواهد داشت.
«انیمیشن ایرانی»
هفتاد سال تاریخچه و روند شکل گیری و گسترش انیمیشن ایران از نخستین سال های ابتدایی تا سال های اخیر موضوع مستند بلند «انیمیشن ایرانی» است که مهرداد شیخان آن را کارگردانی کرده است. این فیلم که در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی تهیه شده موفق به دریافت تندیس بهترین پژوهش از جشنواره سینماحقیقت شد.
«آیینه‌دار»
پویان کاظمی در مستند «آیینه‌دار» به روایت داستان عکاسباشی پیری می‌پردازد که دیگر سر عزلت گرفته و جایش را به برادر جوان ترش میدهد. او می‌گوید در این مستند به بهانه عکس هایی که میرزا حسن عکاس و بعدتر میرزا فتح الله عکاس در اواخر دوران قاجار از شیراز گرفته اند دری باز میکنیم به حال و هوا و فضاهایی شیراز در سال های پیش از انقلاب مشروطه و بعد از آن. این مستند در شبکه فارس به سفارش مرکز سیمای استان‌ها تولید شده است.
«ایاقچی»
در خلاصه داستان مستند بلند «ایاقچی» به کارگردانی محمدحسن دامن زن که در دامیان فیلم تهیه شده آمده است: «یك خانواده تلاش می كنند تا بتوانند در شهر خانه ای بخرند كه فرزندشان در شهر به مدرسه برود. آنها مشكلات زیادی را باید از سر بگذرانند تا بتوانند به خواسته خود برسند.»
«چشم ایرانی»
«چشم ایرانی» مستندی به کارگردانی و تهیه‌کنندگی ساسان فلاح‌فر که در چهاردهمین جشنواره سینماحقیقت جایزه ویژه سرباز وطن یادبود سردار شهید حاج قاسم سلیمانی را از آن خود کرد به مردم غیر نظامی آسیب دیده از جنگ‌های منطقه توجه دارد.
در خلاصه داستان این مستند آمده است: «هر کسی عمرش یه جوری می‌گذره...
بعضیا خیلی آرام میان به این دنیا و میرن اما بعضیا مثل من عمرشون پر از سر و صداست....
از وقتی چشم باز کردم یا صدای آژیر خطر بود یا سوت خمپاره، یا زوزه هواپیما و یا انفجار...
امروز برای چندمین بار یادم افتاد که همیشه برای به دست اوردن چیزایی که خواستم تا سرحد مرگ تلاش کردم...
اما حالا گمونم بهتر متوجه میشم که این چیزایی که شاید سرنوشت من بهشون گره خورده، اگر ترس منو زمین زده بود الان هیچ کدوم از این فریم ها جلوم نبودن.
چشم ایرانی یعنی من!
یعنی حـسـن قـائـدی.»
«خانه»
«سه نسل خانواده‌‌ای افغانستانی در سه طبقه خانه ای آجری در جنوب تهران با هم زندگی می کنند و روابط عمیق و صمیمانه ای بینشان برقرار است. «محمدتقی» پسر جوان خانواده صفری که در ایران به دنیا امده، به زودی از دانشگاه تهران با مدرک کارشناسی ارشد فارغ التحصیل می شود. او تصمیم گرفته است برای همیشه ایران را ترک کند، به افغانستان برگردد و آنجا کار و زندگی کند. سرزمین مادری که هرگز آن را ندیده است. خانواده ای که سال ها با زندگی در غربت کنار آمده با سفر محمدتقی در مسیر تازه ای می افتد.» این خلاصه داستانی از مستند «خانه» به کارگردانی افسانه سالاری است که در کالکتیو داکمانیاکس، سینما ایز اینکامپلیت تهیه شده است.
«داغ قره باغ»
سینا حسین پور اصل در مستندی که توسط سفیر فیلم تهیه شده به موضوع قره‌باغ می‌پردازد. در خلاصه داستان «داغ قره باغ» آمده است: در اوضاع هرج و مرج گونه پس از فروپاشی شوروی، زخم کهنه ای به نام «قره باغ» در قفقاز جنوبی سر باز می کند. در پی ملاقات های پیاپی دیپلمات های ایرانی با طرفین بحران، طرح صلح آماده میگردد اما ایران نباید قهرمان این داستان باشد.
«ساکنین طبقه ی بالای لاله زار»
مستند بلند «ساکنین طبقه ی بالای لاله زار» به کارگردانی فریبا رییسی به بعد از کودتای ۲۸ مرداد می‌پردازد که روشنفکران و متجددین از لاله زار خارج می‌شوند، مغازه داران و مزون داران مرفه به سمت شمال شهر می‌روند ولی آنهایی که توانایی نداشتند به طبقات بالاتر پاساژهای لاله زار کوچ می کنند.
«در لباس سربازی»
حضور آیت الله خامنه ای در یک سال اول دفاع مقدس موضوع مستند «در لباس سربازی» به کارگردانی مهدی نقویان است. این مستند به همت مؤسسه‌ی پژوهشی- فرهنگی انقلاب اسلامی (دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای)، به‌مناسبت چهلمین سالگرد آغاز دفاع مقدس و با همکاری شبکه‌ی یک سیما و مؤسسه‌ی فرهنگی- هنری شهید آوینی تهیه است.
«رویاهای خالکوبی شده»
مستند بلند «رویاهای خالکوبی شده» به کارگردانی مهدی گنجی و تهیه‌کنندگی بهزاد توکلی داستان زندگی چند نوجوان عاشق فوتبال از مناطق مختلف ایران را روایت می‌کند که با هم رقابت می کنند تا بتوانند برای آموزش فوتبال به اسپانیا بروند. والدینشان انتظار دارند که آنها با درآمد فوتبال، زندگی کل خانواده را نجات دهند. اما رفتن به اسپانیا مسیر دشوار و چالش برانگیزی دارد.
«کمیته»
تاریخ شفاهی کمیته های انقلاب اسلامی به عنوان اولین نهاد تشکیل شده بعد از پیروزی انقلاب اسلامی که در سال 1370 با ژاندارمری و شهربانی ادغام شد موضوع مستند «کمیته» را شکل میدهد. این مستند به کارگردانی عبدالحسین بدرلو در خانه مستند انقلاب اسلامی تهیه شده است.
«برادرم نادعلی»
مستند «برادرم نادعلی» به کارگردانی علی تک‌روستا و از تولیدات حوزه هنری که در بخش شهید آوینی سینماحقیقت حضور داشت، درباره خانواده یک شهید مفقود الاثر است که برادرش پیگیر شناسایی و نبش یکی از قبور با مشخصات مشابه شده است.
«بیست و دو / بیست و دو»
«بیست و دو / بیست و دو» ساخته فرود عوض پور و تهیه شده در موسسه روایت فتح به شکل گیری گروهی از بسیجیان در سال‌های اول انقلاب در شهرستان بندرگز از شهرهای استان گلستان می‌پردازد؛ وجوهی دیگر از نوجوانان پرجنب و جوش دیروز و میانسالان امروز در مواجهه با انقلاب اسلامی.
«جزیره ماهی»
رضا اعظمیان در مستند «جزیره ماهی» به روایت عملیات کربلای 4 توسط جمعی از فرماندهان و رزمندگان لشکر 14 امام حسین (ع) می‌پردازد که از نحوه آماده سازی شامل قبل از عملیات و شناسایی و گفتمان بین فرماندهان و اعضای لشکر صحبت می‌کنند.
«دستمال سرخها»
چگونگی شکل‌گیری گردان دستمال‌سرخ، شهادت شهید اصغر وصالی و شهید علی تیموری از فرماندهان این گردان و جنایات گروهگ تروریستی منافقین پس از پیروزی انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی موضوع مستند «دستمال سرخها» به کارگردانی حنظله تاج الدینی است. این مستند در خانه مستند تهیه شده است.
«قمار»
بازخوانی مذاکرات مخفیانه ایران و آمریکا در میانه جنگ در سال های 1364 و 1365 در زمان ریاست جمهوری رونالد ریگان سوژه مستند «قمار» به کارگردانی سیدمحمدمهدی دزفولی است که در موسسه آرمان هنر و مرکز مستند بسیج سازمان صداوسیما تهیه شده است.
«محسن ژاپنی»
مستند «محسن ژاپنی» ساخته وحید فرجی و قربان ترخان که در مرکز آفرینش‌های فرهنگی هنری بسیج تهیه شده در بخش شهید آوینی چهاردهمین جشنواره سینماحقیقت حضور داشت. در خلاصه داستان این مستند آمده است: «در شب عملیات کربلای 4 که بسیاری از غواصان ایرانی به اسارت نیروهای ارتش بعث عراق درمی‌آیند، یکی از اسرا چهره‌ای ژاپنی دارد. این اسیر به دلیل مجروحیت در ناحیه صورت نمی‌تواند حرف بزند و عراقیها در تبلیغات خود اعلام می‌کنند که ایران از سربازان خارجی در جنگ استفاده می‌کند.»
«زیر این چتر باران می بارد»
کتایون جهانگیری امسال با مستند «زیر این چتر باران می بارد» در بخش کارآفرینی جشنواره سینماحقیقت حضور داشت. این مستند که در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی تهیه شده درباره هنرمندی است که خبر ورشکستگی سازمان تامین اجتماعی، او را نگران کرده و تصمیم می‌گیرد پرده از معمای بحران سازمان بردارد.
«پِسقِله»
مجید شیدا در مستند «پِسقِله» به روایت نگرانی‌های یک پزشک می‌پردازد. در خلاصه داستان این مستند آمده است: «خانم دکتر آخوندی یکی از متخصصین عفونی به تازگی از کرونا رهایی پیدا کرده و نگران پیک جدید کرونا است. اوضاع روز به روز بدتر می شود و از طرفی بی توجهی مسئولین و نبود نیروی انسانی کار را برای آنها سخت تر کرده.»
«تنگ نای»
جواد یقموری و مهدی امینی در مستند «تنگ نای» که در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی تهیه شده به بیان احوال بخشی از مردم قم در روزهای کرونایی می‌پردازند. کرونا مهمان ناخوانده شهر قم شده و بیمارستان کامکار به عنوان اولین بیمارستان کرونا در ایران شاهد بیماران بدحالی است که ترس و تنهایی بسیاری از آنها را از پای در می آورد. در این بین فریبا پزشک، ذلفی گل خدمه بیمارستان و فاطمه صوفی و سکینه غفاری که به عنوان داوطلب و نیروی جهادی به بیمارستان آمده اند در صدد هستند که جان بیماران را نجات دهند.
«مرگ پشت دیوارهای سبز»
مهدی زمانپور کیاسری در مستند «مرگ پشت دیوارهای سبز» معضل زباله در شمال ایران را مورد توجه قرار داده است . این معضل موجب از بین رفتن هکتارها جنگل شده و شیرآبه آن به تمام آبهای زیرزمینی نفوذ کرده و موجب بیماریهای مختلف برای مردم ایران شده است.
«دیوانگی»
مستند «دیوانگی» به کارگردانی صدرا علی بک و تهیه شده در مرکز نوآوری رسانا در بخش نمایش‌های ویژه سینماحقیقت حضور داشت. این مستند درباره سید محمدصادق کشاورزی، رتبه 2 کنکور97 است که با پیش فرض‌هایی درباره دانشگاه و مسیر آینده زندگی، دانشجوی مهندسی کامپیوتر بهترین دانشگاه صنعتی کشور شده است؛ اما با گذشت تنها یکی دو ترم، تصوراتش نسبت به دانشگاه به مرور تغییر می‌کند.
«روزگار بلور»
امیر فرض‌الهی در مستند «روزگار بلور» که در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی تهیه شده، شرافت، شجاعت و هوشمندی در روزنامه‌نگاری ایران را با محوریت شخصیت مرکزی فیلم، محمد بلوری پدر حوادث نویسی مطبوعات ایران به تصویر کشیده است.
«کودتای 53»
مستند «کودتای 53» به کارگردانی تقی امیرانی یکی از مستندهای پرمخاطب چهاردهمین جشنواره سینماحقیقت بود. در خلاصه داستان این مستند که در بخش نمایش‌های ویژه جشنواره حضور داشت، آمده است: « تقی امیرانی مستندساز ایرانی حین تحقیق برای ساخت فیلم مستندی درباره کودتای ۲۸ مرداد به مدارک و اسنادی دست یافت که دهه‌ها از چشم عموم مردم و اغلب تاریخ‌نویسان این حوزه پنهان بوده است. اسنادی که بسیاری از زوایای تاریک تاریخ ۶۷ ساله این رویداد را نیز روشن کرده است.»
«فراموشخانه»
سهند سرحدی و سیدفرهاد قدسی کارگردانان مستند «فراموشخانه» به تهیه‌کنندگی علی مصفا هستند که ماجرای پیانویی قدیمی و رها شده در دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران و سیری در تاریخ و گذشته آن از دهه چهل تا امروز را روایت می‌کند.
«سینه ما رکس»
مستند بلند «سینه ما رکس» به کارگردانی میترا مهتریان و صادق دهقان و تهیه شده در منطقه آزاد اروند به حادثه 28 مرداد 1357 و آتش‌سوزی سینما رکس آبادان می‌پردازد. در خلاصه داستان این مستند آمده است:«٢٨ مرداد ١٣٥٧ ساعت ده شب آبادانِ گرم/یكباره داغ شد/ گُر گرفت/ سوخت. سینما ركس اش با گوزنها بر پرده و بیش از ٦٠٠جان بی خبر از پشتِ پرده. روایت رسمى اما ٣٧٧ تن هموطن بود و چند تبعه ی كره و فیلیپین در كنارشان. شهر شد چهارصدهزار صاحب عزا و بهت و اندوه به سرعت منتشر شد در همه جا. ٤١سال بعد كه سراغى از بازماندگان گرفتیم تازه باورمان شد كه زمان همیشه هم حلال مشکلات نیست.»
